Gode minner set djupe spor

Høgt elska – forteljarløype var ein flott måte å samle bygda på, for å saman sørge over dei som er høgt elska, men også høgt sakna.

Av Henrik Refsnes 17 år
Mentor for redaksjonen: Hedda Fredly

I Høgt elska: forteljarløype på kyrkjegarden får ein høyre emosjonelle og rørande historier – og minner av ein som var nær. Det er ein samtale som tek sted ved deira siste kvilestad.

Forteljarløypa er eit opplegg som ikkje kan samanliknast med dei andre på Teaterfestivalen i Fjaler. Her er det nemleg  lokalbefolkninga som sørgjer for at hjula ruller. Dei har med stolar, og nokre legg fram tepper, for at det skal vere ei mest mogleg komfortabel oppleving.

Forteljarløypa tek stad på gravplassen i Dale. Det er ein samtale mellom to personar, men er også mogleg med fleire. Når ein går inn porten, blir ein møtt av ein plakat kor det står:

Sett deg ned på ein ledig stol, og høyr på det som blir fortald.

Når du er ferdig sei takk.

Her er det ikkje sånn at ein står i kø, men held litt avstand, gjer dei litt plass, litt pusterom. Ein går litt rundt, ser på dei ulike gravene, men når det er ein ledig stol hos nokon, er det om og gjere å vere først fram. Etter ein har helst på kvarandre og sett seg ned, kan samtalen starte. Samtalen er halden av ein som stod den gravlagde nær. Først blir grava introdusert, ein får vite kven som ligg der, litt om kor den – eller dei – vaks opp, og kva relasjon dei hadde til den som fortel. Ein får høyre fine historier og artige minner den som fortel har av eller med den gravlagde. Nokre samtalar får tårene til å trille, andre får fram eit lite smil, og nokre set djupe spor.

Det er ikkje lett å få den beskjeden, at du har mista nokon du hadde ein relasjon til, spesielt om det ikkje var venta. Uavhengig av kor nær ein var, eller kva forhold ein hadde, er det tungt å ta farvel til nokon ein kjende, eller berre visste kven var. Det som sit lengst inne er tanken på at det er «aldri meir noko». Det er ubeskriveleg vanskeleg og tungt, å akseptere at ein person ikkje er her lenger.

Eg er ærleg imponert av at det var så mange som stilte opp, både for å fortelje og å høyre på. Det eg er mest imponert av, er kor enormt stort mot dei har. Det at dei klare å fortelje minne, og historia dei har av den gravlagde er ein ting. Men det at dei stiller opp med stolar og tepper, for å sitje ved grava deira og fortelje om sin avdøde: mamma, pappa, venn, kone, mann, elskande, born eller sin son, det er heilt utenkeleg.

For meg vart det å høyre om andre, meir emosjonelt enn eg hadde sett føre meg. Når ein sjølv har mista nokon som var nær, er det spesielt vanskeleg å høyre andre fortelje om nære og kjære dei har mista. I det eg såg stolane ved gravsteinane, og innsåg kva som skulle skje, fekk eg straks ein rar følelse, og alt vart plutseleg så seriøst. Det å høyre andre fortelje om sitt tap, var veldig fint. Dei tapa som kjem brått på, er vanskelegast å komme over. Ein kjem seg ikkje over alle tap, og det er greitt, for gode minner set djupe spor.